Een klein probleem met grote impact
Slikken is iets wat we dagelijks honderden keren doen, vaak zonder erbij stil te staan. Maar als slikken plots moeilijker gaat, verandert dat alles. Eten en drinken kunnen dan vermoeiend, pijnlijk of zelfs beangstigend worden. Voor mensen met een verminderde gezondheid, ouderen of personen met neurologische aandoeningen komen slikproblemen vaker voor. Gelukkig zijn er manieren om ermee om te gaan — met aandacht, geduld en de juiste ondersteuning.
Wat zijn slikproblemen?
Slikproblemen ontstaan wanneer het eten of drinken niet soepel van de mond naar de maag gaat. Soms blijft voedsel hangen, of ontstaat er een hoestreflex. In ernstigere gevallen kan iemand zich verslikken of zelfs voeding in de luchtwegen krijgen.
Vaak komen slikproblemen voor bij mensen met:
- Verminderde spierkracht of coördinatie.
- Neurologische aandoeningen zoals een beroerte of Parkinson.
- Gebitsproblemen of een slecht passend gebit.
- Vermoeidheid, pijn of spanning tijdens het eten.
Het is belangrijk slikproblemen niet te negeren: ze kunnen leiden tot gewichtsverlies, uitdroging of longontstekingen.
Herkennen van slikproblemen
Slikproblemen zijn niet altijd meteen duidelijk. Let op deze signalen:
- Regelmatig hoesten of kuchen tijdens of na de maaltijd.
- Veranderingen in stemgeluid — bijvoorbeeld een “natte” of hese klank.
- Eten dat in de mond blijft hangen of moeilijk doorgeslikt wordt.
- Voeding die uit de mond loopt of moeilijk gekauwd wordt.
- Gewichtsverlies, minder eetlust of angst om te eten.
Wie deze signalen herkent, kan het best niet afwachten. Hoe vroeger slikproblemen worden opgemerkt, hoe beter ze kunnen worden aangepakt.
Wat kun je doen bij slikproblemen?
1. Creëer rust aan tafel
Eten in een rustige, prikkelarme omgeving helpt enorm. Vermijd afleiding zoals televisie of telefoons en zorg dat de persoon goed rechtop zit. Een stabiele, ontspannen zithouding voorkomt dat voedsel de verkeerde kant op gaat.
2. Pas de voeding aan
Zachte of fijngemalen voeding kan slikken makkelijker maken. Bij vloeistoffen kan het helpen om een verdikkingsmiddel te gebruiken zodat ze trager naar beneden glijden. Vermijd te droge of kruimelige gerechten.
3. Neem de tijd
Laat de persoon rustig eten, zonder druk. Eén hap tegelijk, met voldoende tijd om te slikken. Te snel eten vergroot het risico op verslikken.
4. Gebruik hulpmiddelen
Er bestaan verschillende hulpmiddelen die kunnen helpen, zoals antislipborden, aangepaste lepels of drinkbekers met een kleine tuit. Deze verminderen de kans op morsen en helpen om in een comfortabel tempo te eten of drinken.
5. Overweeg professionele hulp
Wanneer slikproblemen vaker voorkomen of verergeren, is het verstandig om professionele ondersteuning te zoeken. Een logopedist kan oefeningen aanleren om de slikspieren te versterken, terwijl een diëtist kan helpen bij het samenstellen van geschikte maaltijden.
Hoe mantelzorgers kunnen ondersteunen
Als mantelzorger speel je een belangrijke rol in het herkennen en begeleiden van iemand met slikproblemen. Enkele praktische tips:
- Zorg voor geduld en positieve aanmoediging. Vermijd druk of opmerkingen over traag eten.
- Observeer veranderingen: noteer wanneer iemand vaker hoest of minder eet.
- Overleg met zorgprofessionals over mogelijke aanpassingen of hulpmiddelen.
- Zorg ook voor jezelf — het begeleiden bij maaltijden kan emotioneel belastend zijn. Neem voldoende rust en vraag hulp als dat nodig is
and then Add to Home Screen.
